Het meten van impact is geen sinecure. In de huidige praktijk zitten een aantal ‘flaws’, waarvan het belangrijk is te beseffen dat ze er zijn. Er zijn grote parallellen te trekken met het meten en attribueren van financiële performance. Een belangrijke observatie is dat impact geen eigenschap is van je portefeuille, maar van een activiteit. Die activiteit levert een resultaat op waarbij er een effect is op de echte wereld.

Laten we dit onderzoeken met een simpel voorbeeld. Pensioenfonds Y koopt een Nederlandse woningen portefeuille met energielabel D. Ze verduurzaamt deze woningen tot label A en verkoopt deze portefeuille aan pensioenfonds X, die zelf net woningen met energielabel C hebben verkocht. De portefeuille van Y ziet er daarna weer hetzelfde uit.

Wat gebeurt er met de CO2 uitstoot? Voor pensioenfonds Y geldt dat de portefeuille CO2 uitstoot  eerst omhoog gaat, daarna omlaag en ten slotte blijft het na verkoop gelijk aan de uitgangssituatie. Voor pensioenfonds X geldt dat de portefeuille CO2 uitstoot omlaag gaat door de aankoop van woningen met energielabel A versus de verkoop van woningen met energielabel C. In de echte wereld gaat de CO2 uitstoot omlaag na de verduurzaming van de woningen door pensioenfonds Y.

Vaak wordt in metingen (en enquetes) uitgegaan van portefeuillestanden. Dus, als de portefeuille uitstoot gemeten wordt aan het einde van een periode kan het heel goed zijn dat er niets wordt gemeten van de impact die het pensioenfonds Y heeft gerealiseerd. Bij pensioenfonds X wordt wel een verbetering gemeten in de CO2 uitstoot en wellicht wordt dit gelabeld als impact. Laten we vaststellen dat er niets mis is met de actie van pensioenfonds X. Het is prima om je portefeuille te verbeteren en dit kan meerdere legitieme redenen hebben. Of het wel of geen impact heeft is wellicht een kwestie van definitie. Laten we ook vaststellen dat pensioenfonds Y er karig afkomt in de huidige metingen terwijl zij eigenlijk onze erkenning zou moeten krijgen voor haar impact.

Wat we hier duidelijk kunnen waarnemen is dat impact geen portefeuille eigenschap is, maar een eigenschap (of het product) van een activiteit. Dit zou pleiten voor een geheel andere opzet van de impactmeting, namelijk een Activity Based Impact Measurement (ABIM). Dit is voor nu toekomstmuziek, want het kost al behoorlijke moeite om de huidige impactmetingen op te zetten. Het betekent wel dat de meting van impact nog serieuze ‘flaws’ heeft.  Vanzelf leidt dit tot allerlei methodologische vragen, bijvoorbeeld hoe lang blijft een impact staan?